Για ποια οικολογία μιλάμε τελικά; Για άλλους σημαίνει να φυτεύεις δεντράκια, να ανακυκλώνεις σκουπίδια, να αγοράζεις καταλυτικό αμάξι και προϊόντα βιολογικά. Για άλλους προϋποθέτει μια γενναία αλλαγή του επιθετικού μοντέλου ανάπτυξης στο οποίο βασίστηκε ο σύγχρονος Δυτικός πολιτισμός, ένα μοντέλο εμφανώς χρεωκοπημένο (και) περιβαλλοντικά. 

 Όσο κι αν προοδεύσει η επιστήμη, το μέλλον του πλανήτη είναι αβέβαιο αν δεν γίνουμε πιο σώφρονες, πιο ολιγαρκείς, πιο αλληλέγγυοι. Ιδού ένας “μπούσουλας” των κύριων οικολογικών ρευμάτων που ίσως σε βοηθήσει να βρεις ποια απόχρωση του πράσινου σου ταιριάζει. Πρόσεξε μόνο μην ξεχαστείς στον καθρέφτη...    

Πολιτική οικολογία: Σύνολο επιστημονικών και πολιτικών θεωριών που άρχισαν να αναδύονται αρχές της δεκαετίας  του '70, ξεπερνώντας τα κυρίαρχα μέχρι τότε “οικονομικίστικα” ερμηνευτικά σχήματα Αριστεράς-Δεξιάς και εστιάζοντας στις σχέσεις αλληλεπίδρασης ανθρώπων και φυσικού περιβάλλοντος. Υποστηρίζει πως η αντιμετώπιση της φύσης ως “άλλου” υπονομεύει τόσο το περιβάλλον όσο και τις ανθρώπινες κοινωνίες. Προτάσσει την αποκέντρωση, την πολυπολυτισμικότητα, την αυτοδύναμη ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών, τα μικρής κλίμακας έργα, τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Θεμελιωτές της οι Νίκολας Ρέγκεν, Ίβαν Ίλιτς, Αντρέ Γκορτζ, Έριχ Γουλφ, Αλέν Λιπιέζ.

Κοινωνική Οικολογία: Αναπτύχθηκε κυρίως στις ΗΠΑ ως μετεξέλιξη των ελευθεριακών κινημάτων της δεκαετίας του '60. Εκτιμά πως ο “νόμος της ζούγκλας” και το “δίκαιο του ισχυροτέρου” είναι ένα μύθευμα, μια προβολή του ανθρώπινου ανταγωνισμού πάνω στη φύση. Η οικολογική κρίση είναι, λέει, καταρχήν κοινωνική. Ο ανταγωνισμός, ο καταναλωτισμός, η μυθολογία της αέναης και με κάθε τίμημα προόδου εκφράζουν μια κυριαρχική νοοτροπία αιώνων που φαντάζει πλέον απόλυτα «φυσική»:“Η εικόνα της ανυπότακτης φύσης που πρέπει να τιθασευτεί μας κληροδότησε μια εξουσιαστική μορφή λογικής, επιστήμης και τεχνολογίας. Κατακερμάτισε την ανθρωπότητα σε ιεραρχίες, θεσμούς, τάξεις, γένη, έθνη... Εκτόπισε τον πλούτο της εσωτερικής ανάπτυξης και συνθετότητας που δέσποζαν σε προβιομηχανικούς τρόπους ζωής κι εξέθρεψε εθνικιστικά μίση, ιμπεριαλιστικά εγχειρήματα και μια φιλοσοφία που ταυτίζει την τάξη με την κυριαρχία και την υποταγή», γράφει χαρακτηριστικά ο   επιφανέστερος θεωρητικός εκπρόσωπός της, ο “αναρχοκοινοτιστής” Αμερικανός φιλόσοφος Μάρει Μπούκτσιν. Ο κοινοτισμός ή κομμουναλισμός είναι ένα αμεσοδημοκρατικό σύστημα διακυβέρνησης στο οποίο αυτόνομες κοινότητες συνδέονται με χαλαρούς ομοσπονδιακούς δεσμούς στη βάση της συνεργασίας και της αλληλεγγύης – κάτι σαν τον πλανήτη Ανάρες στον “Αναρχικό των Δύο Κόσμων” της Ούρσουλα Λε Γκεν. Ο Μπούκτσιν θεωρεί ότι “η φύση ζει στη φυσική ιστορία του σώματος και του νου σε ένα οργανικό συνεχές” και χαρακτηρίζει «οικο-λα-λα» τον ανορθολογισμό που υποστηρίζει ότι διακρίνει τη βαθιά οικολογία και τα “πράσινα” κόμματα. Οι αντιφατικές τους θέσεις, που από τη μια πλευρά εκφράζουν μια θεϊστική εκδοχή της οικολογίας και από την άλλη μια ανθρωπομορφική Γη, μιλώντας για μια εγγενή αξία των όντων (ακόμα και των μικροβίων) και εξισώνοντας την ηθική του ανθρώπου με του μυρμηγκιού παραβλέπουν, λέει, την ουσία της ανθρώπινης παρακμής και οδύνης. 

Οι αντίπαλοι της κοινωνικής οικολογίας τη βρίσκουν ουτοπική και ανεφάρμοστη στη σύγχρονη πραγματικότητα. Θεωρούν επίσης ανεπαρκείς τις αποδείξεις περί αιτιακής σχέσης ανάμεσα στις ιεραρχικά δομημένες κοινωνίες και την καταστροφή του περιβάλλοντος (η πανίδα και η χλωρίδα της Ν. Ζηλανδίας π.χ. δοκιμάστηκαν σκληρά τόσο από τους Ευρωπαίους αποίκους όσο κι από τους προγενέστερους Μαορί).

Βαθιά Οικολογία: Διακηρύσσει ότι όλοι οι ζώντες οργανισμοί είναι αλληλοεξαρτώμενοι και άρα έχουν τα ίδια δικαιώματα σε αυτόν τον πλανήτη. Περιλαμβάνει στοιχεία από την οικολογική επιστήμη, την εθνοφιλοσοφία, τον ανατολικό μυστικισμό και τις διδαχές του Γκάντι. Απαξιώνει την κλασική οικολογία ως “ρηχή” και “χρησιμοθηρική”. Οι επικριτές της πάλι της καταλογίζουν ειδωλολατρεία της φύσης, ανορθολογισμό, μισανθρωπία. Σύμφωνα με τον μεντορά της, τον Νορβηγό φιλόσοφο Άρνε Νας, ο ορθολογισμός δεν επαρκεί για να απαντηθούν τα ηθικά ερωτήματα πάνω στον τρόπο που ζούμε - χρειάζεται μια περισσότερο ολιστική, πιο υπαρξιστική προσέγγιση, μια “οικοσοφία”. Για τον Γάλλο φιλόσοφο Φελίξ Γκουαταρί, η οικοσοφία δεν αφορά διαχωρισμούς τύπου φύση-πολιτισμός, φύση-άνθρωπος, ανθρώπινο είδος και μη, αλλά απλώς “διαφορετικούς παράγοντες οικολογικής σκέψης και δράσης” (“Οι Τρεις Οικολογίες”). Τη δεκαετία του '60 ο Τζέιμς Λάβλοκ πρότεινε την περίφημη “Θεωρία της Γαίας” που βλέπει τη Γη σαν μια πολύπλοκη, εναία, αυτορρυθμιζόμενη οντότητα – κάποιοι μάλιστα συνεχιστές έφτασαν να μιλούν για έναν ζωντανό οργανισμό που κάποια στιγμή θα ξεφορτωθεί τα ανθρώπινα “παράσιτα”! Η βαθιά οικολογία επηρέασε σημαντικά το “πράσινο” κίνημα και μια σειρά οργανώσεις, από τους Ινδιάνους του Αμαζονίου που υπερασπίζονται το δάσος τους μέχρι τους Tree People και την Earth First! που αξιώνει “Επιστροφή στην Πλειστόκαινο!”. Ενέπνευσε επίσης το κίνημα των χίπις καθώς και τη “ρέιβ” μετεξέλιξή του. Στο ίδιο ρεύμα εντάσσονται και οι θρησκευτικές προσεγγίσεις της οικολογικής κρίσης, μολονότι αμφιβάλλω αν ο Δαλάι Λάμα ή ο Πατριάρχης θα αποδέχονταν μια “Ζωντανή Γαία”...

Περιβαλλοντισμός: Τεχνοκρατική οικολογική προσέγγιση που υποστηρίζεται σήμερα από νεοφιλελεύθερους (όπως η ΝΔ) αλλά και σοσιαλδημοκράτες (όπως το ΠΑΣΟΚ). Προτάσσει τη “βιώσιμη ανάπτυξη”, που με τις δέουσες οικονομικές και τεχνολογικές πολιτικές θα γινόταν φιλική στο περιβάλλον. Εδώ εντάσσονται επίσης οι “realos” (“πραγματιστές”, μία από τις δύο κύριες τάσεις των Γερμανών “Πρασίνων”), μια σειρά ακόμη “Πράσινα” κόμματα και οργανώσεις όπως οι Greenpeace, WWF, Friends of Earth, οι φυσιολάτρες-υγιεινιστές τύπου Παπανικόλα και Βεργή αλλά και επιχειρηματικές πρωτοβουλίες όπως π.χ. οι κατά καιρούς εκστρατείες Σκάι-Καθημερινής για καθαρά ποτάμια και παραλίες. “Η φιλοπόλεμη στάση της ηγεσίας και μερίδας των Γερμανών Πράσινων στους πολέμους της Γιουγκοσλαβίας ήταν απόλυτα συνεπής με τις επιταγές της Νέας Τάξης, εφόσον η τεχνοκρατική οικολογική κοσμοθεωρία τους αποδέχεται το θεσμικό πλαίσιο της διεθνοποιημένης οικονομίας της αγοράς”, γράφει χαρακτηριστικά ο ριζοσπάστης πολιτικός φιλόσοφος και εκδότης του περιοδικού Democracy & Nature Τάκης Φωτόπουλος. 

Οι αντίπαλοί τους ειρωνεύονται τους περιβαλλοντιστές ως... “μαρουλοφάγους”. Θεωρούν ότι  οι  πρωτοβουλίες τους ίσως συνδράμουν σε κάποια προβλήματα όπως η ρύπανση, είναι όμως ανεφάρμοστες σε ζητήματα που συνδέονται με το ίδιο το σύστημα και τη δυναμική του - προβλήματα θερμοκηπίου,  αποψίλωση δασών, εξαφάνιση ειδών, εντατική γεωργία κ.λπ. - καθώς η λύση τους προϋποθέτει, επιμένουν, ριζική αλλαγή του τρόπου ζωής. Γεγονός είναι ότι οι “συστημικές” περιβαλλοντικές πολιτικές είναι συχνά αλλοπρόσαλλες. Στην Ελλάδα φτιάχνουμε π.χ. μονάδες βιολογικού καθαρισμού αλλά διατηρούμε εκατοντάδες παράνομες χωματερές, προβάλλουμε τις δημόσιες συγκοινωνίες αλλά επενδύουμε στους αυτοκινητόδρομους, κάνουμε καμπάνιες για τη λειψυδρία αλλά προγραμματίζουμε υδροβόρα γήπεδα γκολφ. 

Πριμιτιβισμός ή Πρωτογονισμός:  Αναρχίζουσα φονταμενταλιστική τάση που εστιάζει στον, καίριο κατά τους υποστηρικτές της, ρόλο της μετάβασης από τις πρώτες κοινωνίες κυνηγών και   τροφοσυλλεκτών στις αγροτικές με συνέπεια τη δημιουργία ιεραρχικών θεσμών και την αλλοτρίωση. Εμπνεόμενοι από τους Λουδίτες του 19ου αιώνα προτείνουν την αποβιομηχάνιση, την κατάργηση του καταμερισμού της εργασίας και της εξειδίκευσης και το πισωγύρισμα σε "μη-πολιτισμένους" τρόπους ζωής. Η επιστήμη και η τεχνολογία, λένε, δεν είναι ουδέτερες αλλά ενσωματώνουν τις αξίες και τους σκοπούς των ταγών τους. “Η βιομηχανική κοινωνία δεν μεταρρυθμίζεται”, ήταν η προμετωπίδα του “Μανιφέστου” του διαβόητου Τίοντορ Κατζίνσκι ή Unabomber. Ο Κατζίνσκι, ένας πρώην φέρελπις μαθηματικός του Χάρβαρντ, ζούσε σαν ερημίτης στην ορεινή Μοντάνα κι έστελνε σε τεχνοκράτες επιστήμονες δέματα-βόμβες. Για δύο σχεδόν δεκαετίες υπήρξε η... «17 Νοέμβρη» των ΗΠΑ. Προκάλεσε 23 τραυματισμούς και 3 θανάτους ως τη σύλληψή του (Μάρτιος '96). Μάρτυρας υπεράσπισης του Unabomber ήταν και ο πριμιτιβιστής φιλόσοφος Τζον Ζερζάν, που είχε παλιότερα μιλήσει και στην Αθήνα – ο Ζερζάν κατοικεί σε ένα δέντρο(!), δεν αποχωρίζεται όμως το laptop του.

Οικοφεμινισμός:  Φρονεί ότι η σημερινή παγκόσμια κρίση είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης ρατσισμού, σεξισμού, ταξικών διαιρέσεων και ιμπεριαλισμού. Ο πατριαρχικός Δυτικός πολιτισμός, λέει, καταπιέζει τις γυναίκες καταστρέφοντας συγχρόνως το φυσικό περιβάλλον. Το θηλυκό στοιχείο θεωρείται de facto πιο εναρμονισμένο με τη φύση, μάλιστα κάποιες νεοπαγανίστριες “αμαζόνες” λατρεύουν τη “Μητέρα Γη” σαν θεότητα. Οικοφεμινίστριες λογίζονταν και οι αντιπηρυνικές διαδηλώτριες του Greenham Common που είχαν κατασκηνώσει επί δύο χρόνια έξω από την ομώνυμη βάση πυραύλων Κρουζ στην Αγγλία τη δεκαετία του '80. Επιφανέστερη σύγχρονη εκπρόσωπος της τάσης είναι η Ινδή φυσικός και ακτιβίστρια Βάντανα Σίβα. 
 
Oικοσοσιαλισμός: Προσπάθεια σύνθεσης της οικολογίας με τον μαρξισμό, σε αντίθεση με την κοινωνική οικολογία που “φλερτάρει” με τον ελευθεριακό σοσιαλισμό. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται σκληροπυρηνικά αριστερίστικα και κομμουνιστικά κόμματα όπως το ΚΚΕ, που προσδίδει πλέον και οικολογικό χαρακτήρα σε πρωτοβουλίες όπως το καλοκαιρινό τριήμερο πολιτικών και περιβαλλοντικών εκδηλώσεων στον Παρνασσό - άσχετα που ο σταλινισμός, τον οποίο εσχάτως (ξανα)εκθειάζει, οδήγησε σε οικολογικό Αρμαγεδδώνα.

Οικοαναρχισμός: Αντιεξουσιαστικό ρεύμα με έμφαση στο οικολογικό ζήτημα που ευαγγελίζεται την επιστροφή στη φυσική ζωή και τις προβιομηχανικές – κάποτε και προαγροτικές - μορφές κοινωνικής οργάνωσης. “Προπάτορές” του θεωρούνται οι Λέον Τολστόι και Ντέιβιντ Θορό. Άλλες επιρροές του είναι τα γραπτά των Ρουσό, Αντόρνο, Μαρκούζε, Πέρλμαν, Μπούκτσιν, Μπροντιγιάρ, Καστοριάδη. Εμφανίζει, ανάλογα την τάση, πολλές ομοιότητες με την κοινωνική οικολογία, τη βαθιά οικολογία και τον πριμιτιβισμό. Κάποιοι εκπρόσωποί του είναι πασιφιστές, άλλοι πάλι όπως το ELF (Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Γης) ή το ALF (Μέτωπο για την Απελευθέρωση των Ζώων, που ήταν μάλιστα  δημοφιλές στην εναλλακτική μουσική σκηνή της Βρετανίας, ενώ ο φανατικός χορτοφάγος Μορισέι προπαγάνδιζε ανοιχτά τη δράση του στο άλμπουμ των Smiths “Meat is Murder”) υιοθετούν αντάρτικες πρακτικές όπως το σαμποτάρισμα αναπτυξιακών έργων ή οι απελευθερώσεις άγριων ζώων – κάτι σαν τους κινηματογραφικούς “Δώδεκα Πίθηκους” αλλά στο πιο ρεαλιστικό! Στις ΗΠΑ, το FBI θεωρεί τους “οικοεξτρεμιστές” Νο1 απειλή μετά τους φανατικούς ισλαμιστές. 

 
Οικοφασισμός: Στα πρότυπα των Γερμανών ρομαντικών του 19ου αιώνα, οι ναζί “αποθέωναν” τη φύση προσδίδοντάς της παγανιστικά χαρακτηριστικά. Συχνές ήταν οι εξορμήσεις της ναζιστικής νεολαίας στις εξοχές, όπου μάθαιναν να ζουν κοινοβιακά και αρμονικά με το περιβάλλον όπως οι μεταγενέστεροι χίπιδες! Το χιτλερικό καθεστώς προέβη σε εκτεταμένες αναδασώσεις και καθιέρωσε τους πρώτους εθνικούς δρυμούς (εξ ου και το άλμπουμ των Residents “Hitler was a Vegetarian”). Η “οικολογία της σβάστικας” χρησιμοποιήθηκε ως άλλοθι για τις θεωρίες της ευγονίας και του κοινωνικού δαρβινισμού. Ως “οικοφασιστικές” κατηγορήθηκαν επίσης κατά καιρούς διάφορες ακραίες “φράξιες” του οικολογικού κινήματος. Αξιοσημείωτο είναι ότι πολλά ακροδεξιά κόμματα υιοθετούν τελευταία μια εθνικοπατριωτικής χροιάς περιβαλλοντική φρασεολογία – μην παραξενευτείτε αν δείτε αύριο τον Καρατζαφέρη να σκαλίζει παρτέρια live. Υπάρχει, τέλος, το δυσοίωνο σενάριο επιστημονικής φαντασίας όπου αφιονισμένοι οικολόγοι σπεύδουν να σώσουν τον καταρρέοντα πλανήτη μας εφαρμόζοντας έναν “πράσινο” ολοκληρωτισμό...


Εσείς, τι είδους οικολογία πρεσβεύετε;
Ρωτήσαμε σχετικά τον Μιχάλη Τρεμόπουλο, τον Ευρωβουλευτή που ανέδειξαν τον Ιούνιο οι Οικολόγοι-Πράσινοι καθώς και το γραφείο Τύπου της ελληνικής Greenpeace. Να τι μας είπαν:

ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΡΕΜΟΠΟΥΛΟΣ:
“Η οικολογία, εκτός από επιστήμη των φυσικών οικοσυστημάτων, είναι τρόπος ζωής αλλά και πολιτική ιδεολογία. Είναι εργαλείο ανάλυσης, κριτικής και αλλαγής της κοινωνίας που επανατοποθετεί τον άνθρωπο μέσα στη φύση, αξιοποιώντας τα πορίσματα μιας διαλεκτικής επιστήμης και μετουσιώνοντάς τα σε κοινωνική πρακτική. Αυτή είναι η πολιτική οικολογία όπου στηρίζονται τα πράσινα κινήματα. Και είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα για να το συγχέουμε με τον περιβαλλοντισμό. 

Η οικολογία, πέρα από το εντοπισμό των φυσικών νόμων που διέπουν τα οικοσυστήματα, την καταγγελία της ανατροπής της οικολογικής ισορροπίας και του αγώνα για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, επεκτείνεται αναπόφευκτα στην κριτική του τρόπου ζωής, παραγωγής και κατανάλωσης. Αντιπροτείνει ένα νέο μοντέλο κοινωνίας, απελευθερωμένο απ’ τις διάφορες εντάσεις που σήμερα υποδουλώνουν τον άνθρωπο. 

Η κοινωνική οικολογία δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην εναλλακτική κοινωνική και πολιτική προοπτική. Στην εποχή της γενικευμένης σύγχυσης, του θρυμματισμού αξιών και των ιδεολογιών, της αποκαθήλωσης των παλιών οραμάτων, της υποτίμησης κάθε έννοιας συλλογικότητας και κοινής δράσης, του καταναλωτισμού και της τηλε-αποβλάκωσης, της ανάδειξης νέων πτωχών και της εξαθλίωσης του «υπανάπτυκτου» κόσμου, της υποβάθμισης της φύσης, της ζωής και της αξιοπρέπειας, της δολοφονίας του έρωτα, των πραγματικών ανθρώπινων αναγκών και της ευτυχίας, προτάσσει ένα νέο ουτοπικό όραμα. 

«Δε φτάνουν οι μικρές αλλαγές», λέει ο Μάρεϊ Μπούκτσιν. «Χρειάζεται ν’ αλλάξουμε ολόκληρη τη δομή της κοινωνίας. Να μπορούμε να ζούμε σε ισορροπία με τη φύση, ακριβώς επειδή θα ζούμε αρμονικά μεταξύ μας. Να μην ενδιαφερόμαστε μόνο για το κέρδος … Να ξαναφτιάξουμε τις πόλεις μας, να φτιάξουμε νέους θεσμούς, ν’ αναζητήσουμε νέα τεχνολογία … Πάνω απ’ όλα, να εξαλείψουμε το σημερινό συνολικό σύστημα κυριαρχίας».
Και είναι φανερό πως οι απόψεις αυτές μπορούν να συνυπάρχουν μέσα στους Οικολόγους-Πράσινους”.

Γραφείο Τύπου GREENPEACE:
Η Greenpeace είναι μια διεθνής μη κερδοσκοπική οργάνωση που αναδεικνύει τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα και προωθεί αποτελεσματικές λύσεις για ένα πράσινο και ειρηνικό μέλλον. Για την προστασία του πλανήτη δε διστάζουμε να έρθουμε σε ειρηνική, μη-βίαιη αντιπαράθεση με όσους θέτουν σε κίνδυνο το περιβάλλον. Η Greenpeace υποστηρίζεται οικονομικά αποκλειστικά από πολίτες και ελέγχεται κάθε χρόνο από ορκωτούς λογιστές.

Για να αντιμετωπίσουμε τις ανθρωπογενείς κλιματικές αλλαγές χρειάζεται να ξεκινήσουμε μια πραγματική Ενεργειακή Επανάσταση ώστε να  απεξαρτηθούμε από τα ορυκτά καύσιμα, να εξοικονομήσουμε ενέργεια και να καλύψουμε τις ανάγκες μας από ανανεώσιμες πηγές.

Οι θάλασσες παράγουν το 50% του οξυγόνου που χρειαζόμαστε. Κάθε δεύτερη ανάσα που παίρνουμε έχει το άρωμά τους. Προτεραιότητά μας είναι να γίνει η “δική μας” Μεσόγειος αληθινή πηγή ζωής. Προτείνουμε τη δημιουργία ενός δικτύου θαλάσσιων καταφυγίων στο 40% της έκτασής της για την προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και ζητάμε να σταματήσει η παράλογη εκμετάλλευσή της.

Οι μεταλλαγμένοι οργανισμοί μπορεί να έχουν ανεξέλεγκτες συνέπειες στο φυσικό περιβάλλον και την υγεία μας. Στοχεύουμε να διώξουμε τα μεταλλαγμένα από τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές. Με σύμμαχους όλους εσάς, καταφέραμε να ζούμε σε μια χώρα όπου δεν καλλιεργούνται ούτε εισάγονται μεταλλαγμένα και όλες οι νομαρχίες της έχουν ανακηρυχθεί Ζώνες Ελεύθερες από Μεταλλαγμένα.
Αλλάζοντας συνήθειες αλλάζουμε τον κόσμο. Το  Δίκτυο Δράσης Καταναλωτών συσπειρώνει  χιλιάδες ανθρώπους. Η Γη χρειάζεται μια δυνατή φωνή. Τη δική μας.

Τέσσερις πράσινες ερωτήσεις αναζητούν οικο/λογικές απαντήσεις.
 
1.    Πιστεύετε στην αναγκαιότητα μιας πιο “πράσινης” ενεργειακής πολιτικής και πώς την εννοείτε; Συμφωνείτε ότι η απεξάρτηση από το πετρέλαιο, η στροφή σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας και η συστηματική αναδάσωση θα συνιστούσαν αφενός μοχλό ανάπτυξης (δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για νέους, ανέργους, μετανάστες) κι αφετέρου ανάχωμα στην περιβαλλοντική υποβάθμιση;

2.    Μήπως το αναπτυξιακό μας μοντέλο θα πρέπει να ξεφύγει κάποτε από τη “μονοκαλλιέργεια” της οικοδομής και του real estate; Με ποιο τρόπο; Πώς θα επιλυόταν τελεσίδικα το πρόβλημα των αυθαιρέτων;

3.    Συμφωνείτε ότι η συνεχής πριμοδότηση του αυτοκινήτου (κίνητρα για “φτηνά” IX, κατασκευή νέων οδικών αξόνων) επιβαρύνει τελικά το αστικό περιβάλλον αλλά και την ποιότητα ζωής; Γιατί η Ελλάδα έμεινε τόσο “πίσω” στην ανάπτυξη μέσων σταθερής τροχιάς (τρένο, μετρό, τραμ, προαστιακός) και πώς μπορεί να αλλάξει αυτό; 

 

4.    Θα συναινούσατε σε ένα νομοσχέδιο που θα κήρυσσε άμεσα αναδασωτέες όλες τις καμένες δασικές εκτάσεις χαρακτηρίζοντας κακούργημα τόσο την καταπάτηση όσο και τον εμπρησμό δάσους από πρόθεση;

ΛΑΜΠΡΟΣ ΜΠΟΥΚΛΗΣ, ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ – ΠΡΑΣΙΝΟΙ, υπ. Βουλευτής Ν. Αχαΐας
1. Πιστεύουμε σε μία ολιστική προσέγγιση στα θέματα ενεργειακής πολιτικής, όχι σε αποσπασματικές δράσεις και επιλογές. Εξ ορισμού, οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας δημιουργούν παντού νέες ειδικότητες και θέσεις εργασίας. Η ορθή διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων προϋποθέτει ισχυρή Δασική Υπηρεσία, δημιουργία εθνικού Δασολογίου και ένα νέο, ανεξάρτητο Υπουργείο Περιβάλλοντος. Οι τοπικές κοινωνίες σίγουρα θα ωφεληθούν. Παλαιότερα υπήρχε ο χρήσιμος θεσμός των εποχικών δασεργατών οι οποίοι και το εισόδημά τους συμπλήρωναν και προστάτευαν τα δάση.


2. Το «πρασίνισμα της οικοδομής» μέσω κοινοτικών νομοθετικών ρυθμίσεων (ενεργειακή πιστοποίηση κτιρίων) είναι μία νέα μορφή ανάπτυξης που δημιουργεί νέες ανάγκες, υπηρεσίες, προϊόντα και θέσεις εργασίας. Ο “πράσινος” τουρισμός, Οι βιολογικές καλλιέργειες, οι ιστορικές διαδρομές (όπως οι “δρόμοι του κρασιού” στην Γαλλία), ο προσανατολισμός συμβατικών ξενοδοχειακών μονάδων στην “πράσινη” τεχνολογία  μπορούν να αποτελέσουν αναπτυξιακή μηχανή για τις επόμενες δεκαετίες.

Για τα αυθαίρετα, όπως και για τα γενικότερα περιβαλλοντικά θέματα η θέση μας είναι ξεκάθαρη: αυστηρή τήρηση της νομοθεσίας περί κατεδαφίσεων. Το περιβάλλον πρέπει να είναι η απαρχή ξηλώματος της διαφθοράς και της αδιαφορίας.

3. Η στρατηγική επιλογή της συνεχιζόμενης και άνευ όρων πριμοδότησης του αυτοκινήτου εξυπηρετεί συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα. Η πάγια θέση μας είναι υπέρ των μέσων σταθερής τροχιάς. Η είσοδος των Οικολόγων – Πράσινων στη βουλή σημαίνει δράση προς αυτή την κατεύθυνση. Οι ενεργοί πολίτες και οι Μ.Κ.Ο. αποτελούν επίσης μοχλούς πίεσης.


4. Και όχι μόνο! Προτείνουμε εισαγγελική έρευνα ώστε να δούμε πόσοι ιδιοκτήτες σπιτιών και πώς αποχαρακτήρισαν δασικές εκτάσεις, με ποιους συνεργάστηκαν, με ποιους εργολάβους έχτισαν χιλιάδες παράνομες κατασκευές μέσα σε δάση. Ο φαύλος κύκλος της διαφθοράς να σταματήσει τώρα!

ΧΑΡΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΤΟΣ, ΣΥΡΙΖΑ 
1. Σήμερα βιώνουμε μια πολύπλευρη κοινωνική και οικολογική κρίση. Απαιτούνται ριζικές ανακατατάξεις στο κυρίαρχο πρότυπο παραγωγής και κατανάλωσης. Χρειάζεται ουσιαστική αλλαγή πολιτικής, χρειάζονται συγκρούσεις. Αρνούμαστε ωστόσο μια «πράσινη ανάπτυξη» σαν αυτή που προβάλλουν κυρίαρχα κόμματα, πολυεθνικές και ΜΜΕ. Οι λύσεις δε θα δοθούν από όσους ευθύνονται για την περιβαλλοντική υποβάθμιση και καταστροφή, ούτε από τη δήθεν «περιβαλλοντικά ευαίσθητη» οικονομία της αγοράς.
Κεντρικός μας στόχος είναι ένας συνολικός οικολογικός μετασχηματισμός της οικονομίας και της κοινωνίας με βάση τις αρχές της αειφορίας. Να ενθαρρύνουμε τη συλλογική οργάνωση της παραγωγής, την αποκέντρωση και τον έλεγχο της ανάπτυξης.

2.Το μοντέλο ανάπτυξης που ακολούθησαν πιστά ΝΔ-ΠΑΣΟΚ αποδείχθηκε εξαιρετικά σπάταλο και καταστροφικό. “Τελεσίδικη” λύση δεν μπορεί να υπάρξει. Όμως είναι ελπιδοφόρο και «μέρος τη λύσης» ότι σήμερα σε κάθε γωνιά της Ελλάδας αναπτύσσονται κινήσεις πολιτών για το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής. Ο ΣΥΡΙΖΑ συμπαραστέκεται ενεργά σε τέτοιες πρωτοβουλίες, για αυτό και συχνά βρέθηκε απέναντι σε μεγάλα και επώνυμα συμφέροντα, όντας η μόνη δύναμη που ανέλαβε το πολιτικό κόστος της αντιπαράθεσης για το περιβάλλον.

3. Τα μέτρα για την απόσυρση των αυτοκινήτων και το πρόγραμμα κατασκευής μεγάλων αυτοκινητοδρόμων στο Λεκανοπέδιο δεν βοηθούν το περιβάλλον αλλά κυρίως τις ξένες αυτοκινητοβιομηχανίες και το εισαγωγικό εμπόριο, συμβάλλοντας στην άναρχη επέκταση της Αθήνας και σε μεγαλύτερη εξάρτηση από το ΙΧ. Οι δημόσιοι πόροι πρέπει να κατευθυνθούν άμεσα στην ενίσχυση των μέσων μαζικής μεταφοράς.

4. Παράλληλα με την αναζήτηση ποινικών ευθυνών, πρέπει να αναζητήσουμε καταρχήν τις πολιτικές ευθύνες που εντοπίζονται, μεταξύ άλλων, στη διάλυση της δασικής και πυροσβεστικής υπηρεσίας, στις απόπειρες αναθεώρησης του άρθρου 24 του Συντάγματος, στη μη-κύρωση δασικών χαρτών και την ανυπαρξία Κτηματολογίου.

ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΥΒΕΛΗΣ, υπ. Βουλευτής Α’ Αθηνών ΠΑΣΟΚ 
1.    Η “πράσινη” ανάπτυξη που πρεσβεύει το ΠΑΣΟΚ συνεπάγεται αλλαγή του αναπτυξιακού προτύπου της χώρας και ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της. Αποσκοπεί στη δημιουργία θέσεων εργασίας, επιχειρηματικών ευκαιριών και εισοδήματος για όλους. Οι δραστηριότητες του ενεργειακού τομέα είναι η κυριότερη πηγή των αερίων του θερμοκηπίου και αντιστοιχούν στο 78.5 % των εκπομπών του 2006. Στόχος είναι η σταδιακή απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα μέσω μιας πολιτικής εξοικονόμησης ενέργειας σε κτίρια, μεταφορές κ.α. σε συνδυασμό με τη θέσπιση σχετικών νόμων και κινήτρων.

2. Χρειάζεται πρόγραμμα, σαφής πολιτική γης, πλήρης και ουσιαστική καταγραφή των καμένων εκτάσεων. Απαιτείται Εθνικό Σχέδιο για την Πρόληψη και Διαχείριση των δασικών πυρκαγιών και δημιουργία Ενιαίου Συντονιστικού Φορέα Δασοπροστασίας. Και φυσικά άμεσες ρυθμίσεις σε μηχανισμούς και νομοθεσία ώστε η αυθαιρεσία να μην μένει ατιμώρητη.


3. Προωθώντας αποσπασματικά την απόσυρση των παλαιών οχημάτων και την ανανέωση του στόλου επιβαρύνεται η ελληνική οικονομία και το ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών αφού όλα τα οχήματα είναι εισαγόμενα. Αν η κυβέρνηση ήθελε πραγματικά να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είχε άφθονο χρόνο να εφαρμόσει πολιτικές περιορισμού του ΙΧ. Να αξιολογήσει την πραγματική περιβαλλοντική επιβάρυνση των κινητήρων. Να παρακολουθήσει την ποιότητα των καυσίμων και φυσικά να δώσει προτεραιότητα στην προστασία και ανάδειξη των χώρων πρασίνου μέσα και γύρω από τις πόλεις αντί να προωθεί την εμπορευματοποίησή τους.

4. Βασικό σημείο της πολιτικής μας είναι η άμεση κήρυξη των καμένων δασών ως αναδασωτέα. Θα αντιμετωπίσουμε ολοκληρωμένα το φαινόμενο της αυθαίρετης δόμησης, με γνώμονα το κοινό συμφέρον, αλλάζοντας το θεσμικό πλαίσιο και προβλέποντας αυστηρές ποινές. Κυρίως όμως χρειάζεται να αφαιρέσουμε από τη νομοθεσία οτιδήποτε κάνει κάποιους να ελπίζουν σε εύκολο πλουτισμό από την καταστροφή του δάσους.